MONTESSORİ
SİSTEMİ
PSİKOLOG MİNE ÖZKAMALI
"Çocuk için önemli olan kendilik gelişimidir. Kendi öz kaynaklarını ve
yabancı, karmaşık dünya ile başa çıkma becerisini geliştirmeye gereksinimi
vardır. Duyuları yoluyla, kendisi için öğrenmek, görmek ve yapmak ister, bir
yetişkin gözleri ile değil. Çocuk bunları dünya ile uyum içinde başardığında,
tam bir kişi olmaya başlar. O zaman eğitilmiştir."
Maria
Montessori
Bu
sistemde çocukların en önemli becerinin
kendi kapasite ve yeteneklerini geliştirmek olduğunu kavramaları hedeflenir.
Bu amaçla gelişimlerine yönelik çok sayıda araç gerecin bulunduğu; zihinsel,
fiziksel, sosyal ve ruhsal olarak gelişebilecekleri; dikkatli biçimde
düzenlenmiş bir çevrede özgürlükleri ve yaratıcılıkları desteklenir
Montessori Felsefesi
Montessori
eğitim sistemi hem çocuğun gelişimi ile ilgili bir felsefe, hem de bu gelişmeye
rehberlik eden bir gerçekliktir. Çocuğun gelişimsel olarak çok sayıda
materyalin bulunduğu ve bir çok deneyim yaşayacağı, fiziksel ye sosyal olarak
gelişebileceği, dikkatli biçimde düzenlemiş bir çevrede ve belli sınırlar
içinde özgürlüğe gereksinimi olduğu düşüncesini temel almıştır.
Montessori eğitimi, öğrenmede en
önemli güdünün, çocuğun kendi motivasyonu olduğunu vurgular. Montessori
sınıfları, çocukların en önemli becerinin kendi kapasite ve yeterliliklerini
geliştirmek olduğunu kavramalarına yönelik olarak düzenlenmiştir. Öğretmen
çevreyi, programları, etkinlikleri, işlevleri kaynak kişi olarak hazırlar;
çocuğun uyarılmasını ve yönlendirilmesini sağlar. Ancak öğrenen ve güdülenme
yoluyla seçtiği görevleri sürdüren çocuktur.
Montessori çevresi, çocuğu tüm
yaşamı boyunca yaratıcı bir öğrenme becerisi oluşturabilmesi amacıyla , erken
yaşlarda öğrenmeyi sevmeye teşvik eder. Montessori, hem eğitim açısından çağdaş
ve ilericidir, hem de yaşamda bilinmesi gereken her şeyin öğrenileceği bir
yöntemdir.
Amaçlar
Montessori
geleneğinde, okullar erken çocukluk eğitiminde en iyiyi vermeyi taahhüt eder.
Amaç, okula gelen her çocuğun şu özelliklerinin gelişmesidir:
- bağımsızlık
- içsel
denetim
- kendini
onaylama
- bir
sosyal grubun üyesi olduğunu ve sorumluluklarını bilme
- öğrenme
ve yaşamayla ilgili duyma ve keyif alma
Evrensel Özellikler
Çocuklar
öğrenmek isterler. Doğuştan var olan öğrenme gereksinimleri engellenip
baskılanmadıkça da öğrenirler. Amaç, bu gereksinimlerini uyarıp, ön plana
çıkarmaktır.
Çocukların 'emen bir zihinleri' vardır. Çocuğunuzu yürüme ve konuşmayı
öğrenirken gözlemlemişsinizdir. Bunları ona öğrettiniz mi, yoksa doğal olarak
mı bu davranışlar ortaya çıktı? Nasıl yardımcı olabildiniz? Çocuğunuzun ilk
yürüme girişimini destekleyerek mi, yoksa konuşarak mı? Çocuğunuzun kendi
kendine öğrenebilmesine yardımcı olmak için çevreyi düzenleyerek mi?
Çocuklar farklı hızlarda ve
farklı yollarla öğrenirler. Biz, çocukları bağımsız olmaları, duygularının
farkında olmaları, seçimler yapabilmeleri ve günlerini nasıl geçirmek
istedikleri konusunda karar vermeleri için teşvik ediyoruz.
Çocuklar örneklerle ve deneyimler
yoluyla öğrenirler. Biz eğlence ve uyarımla eğitimsel deneyimler yaratıyoruz.
Çocukların içinde bulundukları duyarlı dönemleri tanıyor ve tanımlıyoruz.
Montessori, çocukların evrensel
özelliklerini belirlemiş ve hem bu özelliklere hem de zihinsel gereksinimlerine
göre düzenlenen bir 'hazırlanmış çevre' yaratmıştır.
Hazırlanmış Çevre
Montessori sisteminde hazırlanmış çevre çocukların
gereksinimlerine göre geliştirilmiştir. Burası çocuklar için düzenlenmiş, sakin
ve onların gün içinde gereksinim duydukları şeylerle yaşayacakları gerçek bir
çevredir. Bu gerçeklik çocuğa göre boyutlandırılmıştır. Materyaller açık ve
alçak raflarda sergilenir, dolayısıyla çocuk bağımsız olarak bunlara ulaşabilir
ve alabilir. Okul ve sınıflar derli toplu ve düzenlidir. Her şey belirli bir
yerde durduğu için çocuk gün boyunca gereksinimi olan şeyleri nerede bulacağını
bilir. Bu durum da çocuğa ortamda rahatlık, düzen ve güvenlik duygusu sağlar.
Ortam mutlu, sınıflar rahat ve aydınlıktır. Araç gereçler tamdır ve iyi
korunmaktadır. Çocuklar da sınıf içindeki eşyayı koruma ve düzenli tutmaya
teşvik edilirler.
Sınıfta doğal dünyayı yansıtacak
şeyler vardır. Çiçekler, tohumlar, hayvanlar, gündelik yaşamda her an
kullanılan materyaller çocuk ile evi ve çevresi arasında bağ kurma rolü
oynarlar. Dışarıdaki oyun alanları çekici ve güvenlidir.
Hazırlanmış çevrenin korunması ve başarısı için yaşamsal
önemi olan unsurlar
- öğretmen
- sınıflar
- özgürlük, yapı ve düzen, gerçeklik ve doğa, güzellik, materyal
·
etkinlikalanları
pratik yaşam, duyusal motor, matematik, dil, kültür, müzik, dans ve drama, beden eğitimi, yabancı dil, resim, bilgisayar, yemek pişirme
pratik yaşam, duyusal motor, matematik, dil, kültür, müzik, dans ve drama, beden eğitimi, yabancı dil, resim, bilgisayar, yemek pişirme
Niçin Montessori?
İlk çocukluk yıllarının önemi
Montessori,
erken eğitimin önemini ve buna gereksinim duyulduğunu vurgulamıştır. Doğumdan 6
yaşına kadar geçen süre yaşamın en önemli dönemidir. Bireyin zeka ve kişilik
gelişimi, psikolojik yapısı bu dönemde şekillenir. Aynı zamanda bu yaşlarda
daha çok yardıma gereksinim vardır ve yaratıcılığın üst düzeye erişmesi için bu
dönemde desteklenmesi önemlidir. Montessori yaklaşımı ve felsefesi gelişme ve
öğrenme süreci içinde çocuğun gereksinimlerine önem verir. Montessori eğitim
kuramları çocuğun doğal yollarla gelişmesi üzerine kurulmuştur ve bu gelişimin
özellikleri ile eğitim sisteminin bağlantılı olarak kullanılması gerektiğini
belirtir.
Hiç kimse bir başkası tarafından eğitilemez
İnsanlar
kendi kendilerine öğrenirler . Gerçek eğitim sınıfta uzun saatler ve yıllar
harcanarak değil, çocuğun doğal merakı ve öğrenme sevgisi harekete geçirilerek
sağlanabilir. Bu nedenle erken eğitimin amacı da, çocukların öğrenmeye
duydukları doğal arzuyu ortaya çıkarmak olmalıdır. Montessori sistemi
çocukların ilgi ve gereksinimlerine göre oluşturulmuştur.
Çocuğun
Montessori sınıfında gelişen alışkanlık ve becerileri daha sonraki yaşam
dilimlerinde de sürer. Montessori eğitimi konsantrasyonu, öz disiplini,
öğrenmeyi sevmeyi ve sosyal becerileri başarıyla geliştirdiği için çocuk yeni
durumlara ve geleneksel bir okul ortamına en iyi şekilde ve kolayca uyum
sağlayacaktır. Çocuğa erken dönemde kazandırılan olumlu alışkanlıklar tüm yaşam
boyunca yararlı olacaktır.
